[bluemonster]

hix, vừa mới lên chưa kịp thở, bật 4rum ra đã thấy có bài thảo luận, gọi đích danh mình nữa mới đau chứ !!!
Được thôi, dù sao BM cũng được bé bim truyền cho ít bí kíp võ công về món carbene này rùi mà !!!
Trả lời từng câu nhé:
+đúng, theo mình ở đây bé bim xài từ chưa chuẩn, chỉ có hai cặp e tham gia việc tạo vòng, chứ ko phải ba cặp e, vì cặp e sigma của alkene chả có vai trò gì trong việc này cả ! nhìn hình ở dưới khi giải thích bằng quan điểm FOs theory sẽ thấy rõ hơn !

chỉ có sự xen phủ giữa carbene với orbital pi của alkene mà thui !!!
+

Mình ko hiểu cách thức để tạo ra hai đồng phân hình học, vì theo mình, nếu nhìn hình vẽ, mình thấy ko hợp lí lắm, theo mình phải tùy thuộc vào dạng hình học của chất nền alkene ban đầu, nếu nó là cis - thì sẽ cho ra dạng cis-cyclopropane, còn nếu trans thì sẽ cho ra trans-cyclopropane

ko ko, đoạn này bim viết hoàn toàn chuẩn, chính xác ! thế này nhé:

nhìn hình, ta tưởng tượng thế này nhé, ở dạng triplet (xem như hợp chất biradical), một radical sp2 sẽ đi lên thằng góc, xen phủ với một chân pi của alkene, và chân pi còn lại sẽ xen phủ với radical p theo một góc vuông ! Nói tưởng tượng mô hình thế thôi, chứ nhìn lại theo đúng một mô hình phản ứng thì khác, khi có sự xen phủ giữa chân đầu tiên của alkene với radical sp2, thì carbon (chủ sở hữu của cái chân pi vừa mới xen phủ) sẽ chuyển sang cấu hình tứ diện, nó hơi nghiêng theo đúng như trên hình. và tiếp theo là sự xen phủ giữa radical p với chân pi còn lại cũng ko hẳn là một góc vuông !
Đó là về mặt hướng xen phủ ! bây giờ ta dừng lại ở bước xen phủ thứ nhất, ta thấy lúc này liên kết pi của alkene ko còn là liên kết pi theo đúng nghĩa, mà nó là liên kết đơn sigma, như vậy nó có thể quay quanh trục liên kết, góc quay sẽ là bội số của 180 độ ! (hix, đoạn này BM giải thích hơi khó hiểu, mà lại hơi lười vẽ hình, anh em thông cảm !), chính vì thế, sẽ đưa ra hai cấu hình là đồng phân Z - E của nhau !
+ thứ ba là cơ chế selectivity của singlet, hix, suy nghĩ 1 phút ! ... ... ... ... ... trả lời thôi !
cái này BM chỉ nhìn nhận vấn đề một cách đơn giản theo ý riêng của mình, sử dụng công cụ sở trưởng là FOs theory, thế này nhé !
Ta thấy, phản ứng giữa carbene triplet với alkene ko phải là một phản ứng thuộc họ pericyclic reaction, họ chính xác của nó là cycloaddition reactions ! hix, cái này nhìn nãy giờ mới ra !
Theo như định nghĩa của phản ứng concerted reaction, trạng thái trung gian rất dứt khoát, sự xen phủ xảy ra theo một và chỉ một hướng, chẳng hạn như nhìn vào cách xen phủ của singlet ở trên, có nghĩa là nếu anh thay đổi geometry của phân tử, anh sẽ rơi vào tình trạng ngược phase ngay ! Vậy một câu hỏi đặt ra là tại sao phản ứng giữa triplet với alkene lại ko đề cập tới phase !
khó đây !!! hahaha, nghĩ ra rồi, vẫn chỉ là nó ko phải là concerted reaction, sự phối hợp giữa các hợp phần (components) phản ứng chưa chặt. trong cách thức xen phủ của triplet với alkene, sự xen phủ xảy ra ko đồng thời mà lần lượt, có nghĩa là các hợp phần phản ứng ở intermediate ko bị cứng nhắc như các phản ứng concerted khác !!! thế thôi! nếu câu trả lời khó hiểu quá thì bạn phải nghía qua một chút bài pericyclic reaction của mình !!! hehehe !
Chúc vui !!!