Diễn đàn Thế Giới Hoá Học - View Single Post - Kết quả thực nghiệm - Yếu tố không thể tách rời trong tranh luận

thuydung · 04-25-2008

Để tái lập lại một kết quả thực nghiệm theo mô tả trên bài báo là rất khó. Giả sử rằng kết quả này là không do ngụy tạo thì điều kiện làm thí nghiệm của mình rất khó giống hoàn toàn với người ta nên kết quả đôi khi không phù hợp. (Ví dụ như dung môi hay tác chất mua của các hãng khác nhau thì sẽ khác nhau cho dù chúng cùng một mục đích sử dụng. Một bài báo làm thực nghiệm ở Mỹ dùng hóa chất của hãng Aldrich, nếu ai đó muốn tái lập kết quả thực nghiệm này ở châu Âu nhưng dùng hàng của Prolabo, LabScan hay Merck thì chắc chắn là tác chất có thay đổi ít nhiều. Ngay cả hàng của một hãng cũng không thể giống nhau hoàn toàn vì các hãng này có các nhà máy ở các nước khác nhau, chất lượng khó mà đồng điều). Ngoài ra còn có các yếu tố khác mà ít khi được để ý tới như độ ẩm không khí, thứ tự cho tác chất, dạng thù hình của tác chất khi cho vào, phản ứng có tiếp xúc với không khí hay không, phản ứng có được/bị chiếu sáng bởi đèn lab hay ánh sáng tự nhiên hay không, thời gian sau khi kết thúc phản ứng đến lúc phân tích mẫu là bao lâu, mẫu được bảo quản như thế nào, các máy đo, phân tích của các hãng khác nhau có thể cho kết quả không giống nhau hoàn toàn 100%.v.v. Nếu kể tác động của các yếu tố này thì ta sẽ thấy điều kiện thực nghiệm khó mà lặp lại hoàn toàn.

Nếu không lặp lại được kết quả thực nghiệm thì nên mail trực tiếp, trao đổi với tác giả bài báo ấy, nếu tác giả là nhà khoa học thực thụ thì ông ta sẽ giúp mình thôi. Khi làm thực nghiệm mình thường tuân thủ các điều sau: ghi chép tỉ mĩ điều kiện & phương pháp thí nghiệm, kết quả được lặp lại ít nhất 1 lần (nếu làm siêng và hóa chất rẻ thì làm thêm một lần nữa), thảo luận với GS về kết quả và so sánh với các kết quả của các tác giả khác.

Để phản biện một bài báo thì người ta chỉ căn cứ vào báo cáo thực nghiệm của tác giả chứ không làm test lại thực nghiệm, nếu có chổ nào không rõ thì reference sẽ mail cho tác giả. Thông thường, khi đăng báo, bài báo phải được submit 2 phần, phần supplement mô tả chi tiết thực nghiệm, cách xử lý số liệu và phần fulltext như chúng ta đọc. Các tạp chí nổi tiếng (High Impact, ACS là rất tốt) thường có độ tin cậy cao, và bài của giáo sư nổi tiếng cũng thường được accept. Do vậy mới có chuyện ông GS Hàn Quốc đăng bài bậy trên Nature. Mà nhiều khi reference cũng đọc bài qua loa lắm, như ông Einstein, không biết đọc mấy cái patent thế nào mà ngồi mộng mơ ra thuyết tương đối. Cái này nói đùa thôi.

04-25-2008	Mã bài: 23096 #4
thuydung Thành viên ChemVN Tham gia ngày: Apr 2008 Tuổi: 17 Posts: 76 Thanks: 12 Thanked 54 Times in 25 Posts Groans: 0 Groaned at 1 Time in 1 Post Rep Power: 30	Để tái lập lại một kết quả thực nghiệm theo mô tả trên bài báo là rất khó. Giả sử rằng kết quả này là không do ngụy tạo thì điều kiện làm thí nghiệm của mình rất khó giống hoàn toàn với người ta nên kết quả đôi khi không phù hợp. (Ví dụ như dung môi hay tác chất mua của các hãng khác nhau thì sẽ khác nhau cho dù chúng cùng một mục đích sử dụng. Một bài báo làm thực nghiệm ở Mỹ dùng hóa chất của hãng Aldrich, nếu ai đó muốn tái lập kết quả thực nghiệm này ở châu Âu nhưng dùng hàng của Prolabo, LabScan hay Merck thì chắc chắn là tác chất có thay đổi ít nhiều. Ngay cả hàng của một hãng cũng không thể giống nhau hoàn toàn vì các hãng này có các nhà máy ở các nước khác nhau, chất lượng khó mà đồng điều). Ngoài ra còn có các yếu tố khác mà ít khi được để ý tới như độ ẩm không khí, thứ tự cho tác chất, dạng thù hình của tác chất khi cho vào, phản ứng có tiếp xúc với không khí hay không, phản ứng có được/bị chiếu sáng bởi đèn lab hay ánh sáng tự nhiên hay không, thời gian sau khi kết thúc phản ứng đến lúc phân tích mẫu là bao lâu, mẫu được bảo quản như thế nào, các máy đo, phân tích của các hãng khác nhau có thể cho kết quả không giống nhau hoàn toàn 100%.v.v. Nếu kể tác động của các yếu tố này thì ta sẽ thấy điều kiện thực nghiệm khó mà lặp lại hoàn toàn. Nếu không lặp lại được kết quả thực nghiệm thì nên mail trực tiếp, trao đổi với tác giả bài báo ấy, nếu tác giả là nhà khoa học thực thụ thì ông ta sẽ giúp mình thôi. Khi làm thực nghiệm mình thường tuân thủ các điều sau: ghi chép tỉ mĩ điều kiện & phương pháp thí nghiệm, kết quả được lặp lại ít nhất 1 lần (nếu làm siêng và hóa chất rẻ thì làm thêm một lần nữa), thảo luận với GS về kết quả và so sánh với các kết quả của các tác giả khác. Để phản biện một bài báo thì người ta chỉ căn cứ vào báo cáo thực nghiệm của tác giả chứ không làm test lại thực nghiệm, nếu có chổ nào không rõ thì reference sẽ mail cho tác giả. Thông thường, khi đăng báo, bài báo phải được submit 2 phần, phần supplement mô tả chi tiết thực nghiệm, cách xử lý số liệu và phần fulltext như chúng ta đọc. Các tạp chí nổi tiếng (High Impact, ACS là rất tốt) thường có độ tin cậy cao, và bài của giáo sư nổi tiếng cũng thường được accept. Do vậy mới có chuyện ông GS Hàn Quốc đăng bài bậy trên Nature. Mà nhiều khi reference cũng đọc bài qua loa lắm, như ông Einstein, không biết đọc mấy cái patent thế nào mà ngồi mộng mơ ra thuyết tương đối. Cái này nói đùa thôi.